نوشته شده توسط حقوقدان:
جناب حجت الاسلام دکتر رسول مظاهری
اگر روزي چكي را از شخصي در دست داشتيد و براي
نقد كردن آن به بانك مراجعه كرديد و حساب صادركننده چك موجودي نداشت، براي دريافت طلب خود چه خواهيد كرد؟ به كدام محكمه مراجعه مي‌كنيد؟ اين نوشتار درپي پاسخ به اين سوال است.
عبارت چک حقوقی و چک کیفری فقط در مورد چك‌هاي برگشتي (بلامحل) استفاده مي‌شود و مربوط به نوع مسووليت شخص صادركننده چك است.
اگر چك كيفري باشد، مي‌توان علاوه بر اين كه وجه چك را دريافت كرد، صاحب حساب (صادركننده) را نيز به زندان انداخت؛
ولي اگر چك حقوقي باشد، فقط مي‌توان وجه چك را دريافت كرد.
البته ناگفته نماند كه نوع چك در سرعت و نحوه رسيدگي در دادگاه متفاوت است و در چك كيفري زودتر و راحت‌تر به پولمان خواهيم رسيد؛ اما در چك حقوقي به خاطر آيين دادرسي پرپيچ و خم، ديرتر به نتيجه خواهيم رسيد.
جهات کیفری چک
دارنده چك بايد تا شش ماه از تاريخ صدور چك براي وصول آن به بانك مربوط مراجعه كند و ظرف شش ماه از تاريخ صدور گواهي عدم پرداخت چك شكايت نمايد.
چك سفيدامضا داده نشده باشد.
در متن چك قيد نشده باشد كه چك بابت تضمين انجام معامله است. (چنانچه در متن چك قيد تحقق شرطي براي وصول نشده يا در چك به صراحت ذكر نشده باشد كه چك بابت تضمين معامله اي است و در عين حال مدعي عليه به طريق ديگر اين مراتب را ثابت كند (مثلاً به وسيله دفتر تجارتي صادر كننده چك یا قرارداد) چك مورد بحث قابل تعقيب كيفري نيست.)
چك بدون تاريخ نباشد.
تاريخ واقعي صدور چك مقدم بر تاريخ مندرج در چك نباشد. (به روز باشد. )
صاحب حساب با علم به بسته بودن حساب بانكي خود مبادرت به صادر كردن چك نكرده باشد.
صادركننده چك قبل از تاريخ شكايت كيفري وجه چك را نقداً به دارنده آن پرداخت يا با موافقت شاكي خصوصي ترتيبي براي پرداخت آن نداده، يا موجبات پرداخت آن را در بانك محال عليه فراهم نكرده باشد.
شاكي چك را بعد از شكايت كيفري به ديگري انتقال نداده يا حقوق خود را به نحو ديگري واگذار نكرده باشد، در غير اين صورت شكايت كيفري موقوف خواهد شد.
(شرايط مذكور منحصراً براي امكان تعقيب كيفري است و در ساير موارد تبعيت از همه اين شرايط لازم نيست، مثلاً دارنده چك مي تواند بدون رعايت شرايط مذكور يا عليه صادركننده چك بي محل اجراييه صادر كند يا تعقيب وي را از طريق طرح دعوي در دادگاه ها دنبال نماید.
آخرین نظرات