​نوشته شده توسط نویسنده وبلاگ سرکار خانم شیوا آخوندی

سومين شاخه طب نظری به بحث درباره دلايل و علائم می پردازد که با کمک آن ها می توان به شناخت مزاج های سالم و هم چنین شناخت بیماری ها دست يافت.  دلایل و علایم به بررسی نشانه های سلامتی و بیماری بدن می پردازد که اين نشانه ها در مورد بیماری ها می‌تواند نمایان گر وقوع یک بیمارى و يا پیش آگهی بروز آن باشد.  به کمک دلایل و علائم می توان مزاج افراد را شناخت. البته برای رسیدن به نتیجه صحیح،  در نظر گرفتن همه علائم در کنار هم ضروری است و نباید سهل انگارانه و با یکی دو علامت به داوری پرداخت. بر این اساس اگر پس از دریافت علائم، فرد سالم تشخیص داده شود، تدابیر صحى یا سته؟ ضروری است و برای حفظ سلامت وی توصیه می شود و اگر بیمار باشد، می توان به سبب های بیماری پی برد و با توجه به شرایط، بیماری را تدبير نمود. تقسیم بندی علائم هم به نشانه های تندرستی و هم به نشانه های بیماری علامت می‌گویند. علائم بر عمل کرد صحیح اعضای بدن انسان و یا بروز اختلال در آن دلالت می‌کند. این نشانه ها بر دو نوع هستند: علائم ذهنی و علائم عينى. علائم ذهنی یعنی نشانه هایی که خود بیمار می تواند احساس کند و دریابد و پزشک ابزار مستقیمی برای دریافت آنها ندارد، مانند احساس خارش بدن یا سوزش معده یا دردهای گوناگون. علائم ذهنی گاه به صورت شکایت اصلی بیمار مطرح می شود. علائم عینی یعنی نشانه‌هایی که طبیب در طى معاينه وجودشان را تشخیص می دهد، مانند سرخی و زردی زبان یا وضعیت نبض. پزشک بر اساس علائم عینی و به کمک علائم ذهنی بیمار، می تواند بر شرایط قبلی، فعلی، علت بیماری و پیش آگهی آن استدلال کند. در ابتدا به نشانه های کلی، مزاج جبلی یا مادرزادی گفته می شود. باید توجه داشت که بسیاری از نشانه هایی که گفته می شود، علائم طبیعی و ذاتی افراد هستند و تا زمانی که موجب اختلال عملکرد در شخص نشود، بیماری محسوب نمی گردد.